موضوعات و روش های پایان نامه های جامعه شناسی و رابطه آنها: رویکردی انتقادی

با توجه به افزایش دانشجویان کارشناسی ارشد کشور، و تحقیقات پایان نامه ای این دانشجویان، بررسی روندهای حاکم بر موضوعات و روشهای پایان نامه های کارشناسی ارشد ضرورت یافته است. بدین سبب تحقیق حاضر به بررسی موضوعات و روش های مورد استفاده در پایان نامه های جامعه شناسی پرداخته است. برای این منظور در این تحقیق از دو چارچوب مفهومی استفاده شده است: از نظریه «سطوح واقعیت اجتماعی» جورج ریتزر برای طبقه بندی و بررسی موضوعات، و از نظریه «دانش و منافع بشری» هابرماس برای بررسی روش های به کار رفته در پایان نامه های جامعه شناسی. برای جمع آوری داده ها، از نمونه گیری غیراحتمالی استفاده شده که طی آن پایان نامه های کارشناسی ارشد دو دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب و کلیه این پایان نامه ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر غلبه موضوعات ذهنی در هر دو دانشگاه نسبت به موضوعات عینی است. اما در خصوص خرد یا کلان بودن موضوعات، گرایش به موضوعات خرد در پایان نامه های دانشگاه علامه طباطبایی، و گرایش به موضوعات کلان در دانشگاه تهران مشهود است. در بخش روش ها، در پایان نامه های جامعه شناسی هر دو دانشگاه روش های تجربی- تحلیلی غلبه داشته و میزان استفاده از روش های انتقادی بسیار کم بوده است.